Herkennen van kinderporno

Wanneer is een foto nu precies kinderporno? Een foto van een naakt meisje op een nudistenstrand hoeft strafbaar te zijn. Het is afhankelijk van diverse factoren of de foto als kinderporno is aan te merken. In dit artikel zullen we enkele van die kenmerken bespreken.

Context van de foto

De context van de foto is van belang voor de vraag of de foto als kinderporno is aan te merken. Is de foto onderdeel van een serie, waarin het kind verschillende poses aanneemt, dan is de foto wel aan te merken als kinderporno. Verder is van belang of er een laag camerastandpunt is gehanteerd, de omgeving, de kleding (stilletohakken, netkousen) of dat het kind een geregisseerde houding aanneemt. Ook technische details van de foto als gps, en het type camera of lens kunnen bepalend zijn.

De grens tussen strafbare kinderporno en niet-strafbare erotisch getinte afbeeldingen is niet altijd even eenvoudig vast te stellen. Het gaat met name om de poses die zijn aangenomen en/of de de plaats op het lichaam waarop is ingezoomd. Bij twijfel kan de foto niet als kinderporno worden aangemerkt. De scheidslijn tussen een wel of niet strafbare afbeelding van een minderjarige wordt gevormd door de vraag of het wel of niet een normale afbeelding is van een (al dan niet geheel of gedeeltelijk ontbloot) kind in de gezinssfeer. Bij een in beginsel normale afbeelding van een geheel/gedeeltelijk ontbloot kind in de gezinssfeer past de afgebeelde gedraging bij de jeugdige van die leeftijd en is de gedraging vastgelegd in een omgeving en in een context waarin de jeugdige normaal verkeert (Kamerstukken II 1994/95, 23 682, nr. 5, p. 9-11; Kamerstukken II 1994.95, 67-4005 e.v.)

Een onnatuurlijke pose en/of het toevoegen van bijkomende onnatuurlijke attributen geven de afbeelding een onnatuurlijk karakter en (kunnen) maken dat de afbeelding als een seksuele gedraging moet worden gekwalificeerd

Afbeelding van een seksuele gedraging in de zin van artikel 240b Sr is de afbeelding van de jeugdige met bijkomende onnatuurlijke (geregisseerde) factoren, bijvoorbeeld:

– bepaalde kleding;
Het gaat om kleding die een erotiserend(e) karakter of werking hebben of beogen en niet bij de (leeftijd van de) minderjarige passen, zoals schoenen met hoge hakken, schoenen in een te grote maat (bedoeld voor volwassenen), lingerie, strings, kanten (onder-)kleding, jarretels, netpanties of -kousen, SM-(achtige) kleding, lederen kleding, rubber kleding,

– voorwerpen, attributen;
Bijvoorbeeld veel make-up, sex-attributen (dildo’s, vibrators, veren boa’s), SM- en bondageattributen (handboeien, zweepjes, maskers).

Afbeeldingen of films bevattende de zogenaamde ‘spanking’ van minderjarigen kunnen een seksuele lading hebben en daarmee als afbeeldingen/films van een seksuele gedraging in de zin van art. 240b worden beoordeeld. Dit kan het geval zijn als onnatuurlijke attributen of kleding uit een seksueel bedoelde ofSM-sfeer gebruikt worden of te zien zijn. Het enkele ‘tuchtigen’ van een minderjarige door bijvoorbeeld slaan met de vlakke hand of een broekriem is niet onverkort te duiden als een seksuele gedraging in de zin van art. 240b Sr, ook al heeft het vastleggen ervan voor de maker of bezitter van het materiaal een seksueel prikkelende functie.

– een omgeving waar een kind van jeugdige leeftijd normaal niet in verkeert.
Het feit dat een minderjarige in een kunstmatige studio-omgeving is gefotografeerd, maakt die omgeving nog niet meteen tot een voor die minderjarige onnatuurlijke omgeving waar hij/zij normaal niet verkeert. Dit is echter anders als de omgeving waarin het kind afgebeeld wordt bijvoorbeeld een sfeer van prostitutie of een anderszins seksuele sfeer bedoelt weer te geven.

Als ‘niet onnatuurlijke omgeving’ moeten worden gezien de huiselijke sfeer van het kind of een voor het kind veilige omgeving waarbinnen naturisme en nudisme voor het kind normaal zijn.

Karakter van de afbeelding

Ook het karakter van de afbeelding is van belang om te bepalen of de foto als kinderporno kan worden aangemerkt. Afbeelding van een seksuele gedraging in de zin van artikel 240b Sr is bijvoorbeeld een afbeelding:

– van een jeugdige betrokken bij een gedraging zoals omschreven in de Titel XIV van het Wetboek van Strafrecht, Misdrijven tegen de zeden;
– van een jeugdige in een onnatuurlijke pose;
Voor strafbaarheid is nodig dat het om een onnatuurlijke houding in seksuele zin gaat; ogenschijnlijk tijdens spel of sport tot stand gekomen houdingen kunnen ‘onnatuurlijk’ aandoen, maar zijn daarmee niet meteen onnatuurlijk in de zin van artikel 240b Sr. Dit wordt anders als uit de gehele afbeelding blijkt dat de nadruk op de (al dan niet bedekte) geslachtsdelen54is gelegd en de opname van deze houding niet ‘toevallig’ is gemaakt of geregisseerd overkomt.

– van een jeugdige in een duidelijk seksueel getinte houding;
– waarbij de nadruk op de geslachtsdelen is gelegd;
– waarbij uit het totale beeld duidelijk is dat het gaat om de geslachtsdelen.
Bijvoorbeeld:

– (al dan niet bedekte) borsten, billen of geslachtsdelen worden door de houding prominent naar voren en/of in beeld gebracht;
– de kleding is dusdanig onthullend of strak over lichaamsdelen getrokken, dat borsten/billen/geslachtsdelen nadrukkelijk in beeld worden gebracht;
– de foto/film is genomen vanuit ‘kikvorsperspectief’ of een ander, ongebruikelijk camerastandpunt (bijv. van onder naar boven gefotografeerd/gefilmd om nadruk op bepaalde lichaamsdelen of het ondergoed te leggen);
– op de foto/film vallen bepaalde lichaamsdelen (hoofd, handen, voeten) buiten het beeld omdat de focus op bepaalde andere lichaamsdelen of het ondergoed is;
– de geslachtsdelen/het ondergoed bevinden zich in het midden van de foto/film of vullen een groter deel van de afbeelding dan de rest van het lichaam;
– de borsten/billen/geslachtsdelen zijn niet prominent in beeld, maar zijn net of deels zichtbaar door de aangenomen houding of gedragen kleding;
– seksueel geduide gebaren, zoals halfgeopende mond, ‘zwoel’ kijken, handen onder kleding (aanraking van borsten/billen/geslachtsdelen suggererend), het zuigen op of likken aan een vinger, het houden van handen onder borsten, op billen of heupen, etc.
– een hand van een ander persoon is te zien, die de minderjarige in een bepaalde positie zet of dwingt of lichaamsdelen uit beeld houdt;
– de oorspronkelijke (evt. ‘natuurlijke’) achtergrond is in de afbeelding weggehaald, waardoor de nadruk is komen te liggen op bepaalde lichaamsdelen of de geheel of gedeeltelijke naaktheid van de minderjarige.
Een houding kan eerder als ‘onnatuurlijk’ (in seksuele zin), duidelijk seksueel getint of de nadruk op de geslachtsdelen leggend worden aangemerkt, als deze bijvoorbeeld is aangenomen in een onnatuurlijke (bijvoorbeeld studio-) omgeving, in niet bij de leeftijd of normale, huiselijke situatie passende kleding of omgeven door voor het kind ongebruikelijke attributen. Dit in tegenstelling tot dezelfde pose, die in een ogenschijnlijke huiselijke, ‘natuurlijke’ omgeving en ogenschijnlijk spontaan is aangenomen.

Leeftijd

Natuurlijk is ook de leeftijd van de persoon op de foto van belang. Een jong gezichtje zegt niet alles over de leeftijd. Jongeren van 16 tot 18 jaar ogen al snel volwassen. De tannercriteria geven een indicatie voor de leeftijdbepaling. Hierin wordt onder andere lichaamskenmerken van pubers beschreven, zoals grootte van het geslacht, puberbeharing, borstontwikkeling en bepaalde houding. Bij een pubermeisje zijn bijvoorbeeld de heupen een stuk smaller en ligt de tepel in het verlengde van de borst.

Virtuele kinderporno

Een aparte categorie is de virtuele kinderporno. Het gaat dan om getekende animatiefilmpjes van een kind dat seksuele handelingen verricht bij een volwassene. Volgens de rechter zijn ook dit soort animatiefilmpjes als kinderporno aan te merken omdat het schadelijk is als kinderen denken dat deze handelingen ‘onschuldig’ en ‘normaal’ zijn.